Παρά το γεγονός ότι τα έργα ΣΔΙΤ προβάλλονται ως βασικό εργαλείο για την επιτάχυνση κρίσιμων δημόσιων επενδύσεων, η εικόνα που καταγράφεται στην πράξη δείχνει σημαντικές χρονικές υστερήσεις. Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη συνολικά 28 έργα ΣΔΙΤ, συνολικής αξίας 3,5 δισ. ευρώ, τα οποία είτε υλοποιούνται είτε βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ωρίμανσης, δημοπράτησης ή προετοιμασίας για την υπογραφή συμβάσεων. Πρόκειται για έργα που αφορούν την εκπαίδευση, τις μεταφορές, τη διαχείριση απορριμμάτων και άλλες κρίσιμες δημόσιες υποδομές, χωρίς όμως να εξελίσσονται με τους ρυθμούς που αρχικά είχαν σχεδιαστεί.
Ενδεικτικό της δυσλειτουργίας είναι ότι ο μέσος χρόνος από την έναρξη της διαδικασίας έως την υπογραφή μιας σύμβασης ΣΔΙΤ φτάνει πλέον τα πέντε έτη. Η τόσο μεγάλη διάρκεια αποδυναμώνει την αποτελεσματικότητα του μοντέλου, αυξάνει την αβεβαιότητα και συχνά οδηγεί σε ανατροπές στον αρχικό σχεδιασμό και στη χρηματοδότηση των έργων. Έτσι, η πραγματική υλοποίηση μετατίθεται χρονικά, με αποτέλεσμα να καθίσταται αναγκαία η επιτάχυνση των διαδικασιών και η ενίσχυση του διοικητικού πλαισίου.
Την ίδια στιγμή, 21 έργα ΣΔΙΤ, συνολικής αξίας 2,3 δισ. ευρώ, παραμένουν ουσιαστικά σε καθεστώς στασιμότητας. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται έργα που δεν έχουν ωριμάσει επαρκώς, όπως ορισμένα δικαστικά μέγαρα, αλλά και παρεμβάσεις στη διαχείριση απορριμμάτων, κυρίως στην Αττική, οι οποίες αντιμετωπίζουν σοβαρά θεσμικά και τεχνικά εμπόδια. Σε αρκετές περιπτώσεις, τα έργα αυτά απαιτούν ουσιαστικό επανασχεδιασμό ή τροποποίηση, ενώ δεν αποκλείεται και η ακύρωσή τους, ώστε να μη δεσμεύονται πόροι χωρίς προοπτική υλοποίησης.
Στο επίπεδο της χρηματοδότησης, τα έργα ΣΔΙΤ βασίζονται σε ένα μεικτό σχήμα δημόσιων και ιδιωτικών κεφαλαίων. Από τα 3,5 δισ. ευρώ, περίπου 630 εκατ. ευρώ προέρχονται από το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ τα υπόλοιπα 2,8 δισ. ευρώ καλύπτονται από ιδιωτική χρηματοδότηση, κυρίως μέσω τραπεζικών δανείων και ίδιων κεφαλαίων. Ωστόσο, τα όρια που θέτει το δημοσιονομικό πλαίσιο περιορίζουν σημαντικά τη δυνατότητα ένταξης νέων έργων, ιδίως όσων βασίζονται σε πληρωμές διαθεσιμότητας.
Οι καθυστερήσεις στα ΣΔΙΤ δεν οφείλονται σε έναν μόνο παράγοντα. Στο στάδιο του σχεδιασμού καταγράφονται συχνά ελλιπείς μελέτες, ασάφειες στο φυσικό αντικείμενο και υποεκτίμηση του κόστους, προβλήματα που εντάθηκαν μετά το 2021 λόγω της αύξησης των τιμών των κατασκευαστικών υλικών. Στη φάση της υλοποίησης, οι χρονοβόρες αδειοδοτήσεις, τα ιδιοκτησιακά ζητήματα, οι απαλλοτριώσεις και ο ανεπαρκής συντονισμός μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων μεταθέτουν συνεχώς τα χρονοδιαγράμματα.
Συνολικά, η εικόνα δείχνει ότι τα ΣΔΙΤ εξακολουθούν να αποτελούν ένα ισχυρό αλλά δύσχρηστο εργαλείο. Χωρίς ουσιαστική απλοποίηση των διαδικασιών, καλύτερη αρχική ωρίμανση και πιο ρεαλιστικό σχεδιασμό, οι συμπράξεις κινδυνεύουν να παραμείνουν εγκλωβισμένες σε καθυστερήσεις, περιορίζοντας το αναπτυξιακό τους αποτύπωμα.
Περισσότερες ειδήσεις
