Ο εγκέφαλος δεν σταματά να αλλάζει στην εφηβεία, ούτε καν στα 20. Σύμφωνα με μια εντυπωσιακή νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, ο ανθρώπινος εγκέφαλος περνά από πέντε ξεχωριστές φάσεις ζωής, οι οποίες σηματοδοτούνται από τέσσερα “σημεία καμπής”: περίπου στις ηλικίες 9, 32, 66 και 83.
Η έρευνα βασίστηκε στη σύγκριση εγκεφαλικών απεικονίσεων 3.800 ανθρώπων ηλικίας από 0 έως 90 ετών. Χρησιμοποιώντας έναν τρόπο σάρωσης που παρακολουθεί πώς κινούνται τα μόρια νερού μέσα στις νευρικές οδούς, οι επιστήμονες μπόρεσαν να χαρτογραφήσουν πότε ακριβώς αλλάζει η συνδεσιμότητα του εγκεφάλου.
Πέρα από την επιστημονική αξία, τα ευρήματα φωτίζουν γιατί ορισμένες ηλικίες είναι πιο ευάλωτες:
– Η παιδική ηλικία σε μαθησιακές δυσκολίες.
– Η τρίτη ηλικία σε νοσήματα όπως η άνοια.
Στα πρώτα χρόνια της ζωής, ο εγκέφαλος φτιάχνει δισεκατομμύρια νέες συνάψεις ενώ “κλαδεύει” όσες δεν χρειάζεται. Φαιά και λευκή ουσία αυξάνονται με εκρηκτικό ρυθμό, οδηγώντας σε μέγιστη πάχυνση και πτύχωση του φλοιού, χαρακτηριστικά κρίσιμα για τη μάθηση και την ανάπτυξη.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν κάτι που οι περισσότεροι δεν περιμένουν: η εφηβεία του εγκεφάλου δεν τελειώνει στα 18 ή στα 20, αλλά περίπου στα 32. Κατά την περίοδο αυτή, η λευκή ουσία ωριμάζει, οι συνδέσεις γίνονται πιο “γρήγορες” και ο εγκέφαλος μαθαίνει να λειτουργεί πιο αποδοτικά.
Γύρω στα 32, ο εγκέφαλος φτάνει στο ισχυρότερο δομικό σημείο καμπής.
Είναι η φάση όπου η νευρωνική αρχιτεκτονική σταθεροποιείται, μια περίοδος ισορροπίας που διαρκεί περίπου 30 χρόνια.
Η λευκή ουσία αρχίζει σταδιακά να φθίνει. Οι νευρικές οδοί γερνούν και η “καλωδίωση” του εγκεφάλου γίνεται πιο αργή. Είναι επίσης η ηλικία που αυξάνονται οι κίνδυνοι για παθήσεις που επηρεάζουν τον εγκέφαλο, όπως η υπέρταση.
Οι συνδέσεις συνεχίζουν να μειώνονται και ο εγκέφαλος βασίζεται περισσότερο σε συγκεκριμένες περιοχές για να λειτουργήσει. Τα δεδομένα για αυτή τη φάση είναι λιγότερα, αλλά τα σημάδια δείχνουν μια περίοδο σημαντικής ευαλωτότητας.
Οι ερευνητές λένε ότι αυτή η χαρτογράφηση μπορεί να βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση:
– γιατί εμφανίζονται μαθησιακές δυσκολίες σε μικρές ηλικίες,
– γιατί οι άνοες και οι διαταραχές μνήμης χτυπούν αργότερα στη ζωή,
– πώς μπορούμε να στοχεύσουμε θεραπείες και παρεμβάσεις στις κατάλληλες χρονικές στιγμές.
Όπως το έθεσε ο καθηγητής Duncan Astle:
«Όπως η ζωή μας έχει φάσεις, το ίδιο και ο εγκέφαλος — μόνο που τώρα ξέρουμε πότε ακριβώς αλλάζει.»
Πηγή φωτό: Freepik
Περισσότερες ειδήσεις
Ακούς συχνά μουσική; Έχεις λιγότερες πιθανότητες να πάθεις άνοια!
«Δεν αντέχω άλλο»: Οι 5 λόγοι που οδηγούν τους περισσότερους στην ψυχοθεραπεία
Μπορεί κανείς πραγματικά να πεθάνει από… ραγισμένη καρδιά; Δείτε τι λέει η επιστήμη
