Παρά τις έντονες αντιδράσεις της ευρωπαϊκής βιομηχανίας και τις τεράστιες επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και της οικονομίας, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εμμένει στη διατήρηση του φόρου άνθρακα (CBAM) στις εισαγωγές από τρίτες χώρες και εξετάζει μόνο το ενδεχόμενο απλοποίησης των γραφειοκρατικών διαδικασιών που σχετίζονται με τον συγκεκριμένο φόρο.
Αυτό προκύπτει από τη χθεσινή (16/01) συνάντηση του νέου Επιτρόπου για το κλίμα Wopke Hoekstra με ευρωβουλευτές, οι οποίοι συντασσόμενοι με τον προβληματισμό και την ανησυχία των επιχειρήσεων ζήτησαν την κατάργηση του CBAM.
Ο Μηχανισμός Προσαρμογής Άνθρακα στα Σύνορα της ΕΕ (CBAM) είναι ένας φόρος που θα τεθεί σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2026, επιβαρύνοντας τις εισαγωγές βασικών πρώτων υλών, υλικών και προϊόντων, μηχανημάτων, εξαρτημάτων κλπ από τρίτες χώρες, με χαλαρότερη περιβαλλοντική νομοθεσία.
Μέχρι σήμερα και για όλο το 2025, ο CBΑΜ βρίσκεται σε δοκιμαστική φάση. Όταν εφαρμοστεί στην πλήρη του μορφή, τότε οι εισαγωγές προϊόντων όπως το τσιμέντο ή ο χάλυβας, αλλά και αρκετά ακόμη υλικά και εξαρτήματα, θα επιβαρυνθούν με τον ειδικό αυτό φόρο κατά την εισαγωγή τους στις χώρες της ΕΕ.
Δεδομένου ότι στην Ευρώπη οι πρώτες ύλες σπανίζουν, όπως και αρκετά πρόσθετα υλικά, προϊόντα και εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται κατά την μεταποιητική διαδικασία, η ευρωπαϊκή βιομηχανία ανησυχεί για τις επιπτώσεις του φόρου, καθώς θα ωθήσει προς τα πάνω τις τιμές των προϊόντων.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος της Eurometeaux και επικεφαλής της Metlen Ευάγγελος Μυτιληναίος έχει αναφερθεί στις επιπτώσεις του CBAM για την ευρωπαϊκή βιομηχανία αλουμινίου και άλλων μετάλλων, τονίζοντας ότι ο φόρος αυτός πλήττει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων, θέτοντας ακόμα και υπαρξιακές προκλήσεις στον τομέα του αλουμινίου.
Αύξηση τιμών σε βιομηχανικά προϊόντα
Σε ανάλογο μήκος κύματος κινούνται και οι τοποθετήσεις βιομηχανιών όπως ο ΤΙΤΑΝ αλλά και του ΣΕΒ, ενώ ο πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ) Αντώνης Κοντολέων τονίζει ότι το άμεσο αποτέλεσμα της επιβολής του CBAM θα είναι η αύξηση των τιμών σε μια σειρά βιομηχανικών προϊόντων, με την επιβάρυνση της τιμής εισαγωγής του σιδήρου, του αλουμινίου, των λιπασμάτων, του τσιμέντου και της ηλεκτρικής ενέργειας.
Πρέπει να σημειωθεί ότι ο CBAM συνοδεύεται και από τη σταδιακή κατάργηση της διάθεσης δωρεάν δικαιωμάτων ρύπων στις βιομηχανίες, γεγονός που επιτείνει τις ανησυχίες καθώς η αύξηση των τιμών των δικαιωμάτων CO2 θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο το ενεργειακό κόστος.
Πάντως ο κ. Hoekstra απέκρουσε το αίτημα για την κατάργηση του CBAM, λέγοντας στους ευρωβουλευτές ότι το μέτρο θα λειτουργήσει ως μία χρήσιμη προσθήκη στην τιμή των δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων για να αποτρέψει το carbon leakage.
Παραδέχθηκε όμως ότι υπάρχει η ευκαιρία για τη σημαντική απλοποίηση του τρόπου λειτουργίας του μηχανισμού. Προς το παρόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάζεται την αναθεώρηση του CBAM, εξετάζοντας κατ’ αρχήν αν θα πρέπει και άλλα προϊόντα, πέρα από τις βασικές πρώτες ύλες και υλικά, να ενταχθούν στην περίμετρο του φόρου.
