Σε κάθε αίθουσα συσκέψεων, σε κάθε startup, σε κάθε όραμα που γεννιέται μέσα σε ένα μυαλό που τολμά, υπάρχει πάντα μια στιγμή που κάποιος σηκώνει το φρύδι και λέει: «Αυτό δεν γίνεται.»

Αλλά τι γίνεται όταν το «δεν γίνεται» είναι απλώς η αντανάκλαση του δικού τους φόβου, όχι του δικού σου ορίου;

Ο κόσμος δεν αλλάζει από όσους κοιτούν το εφικτό — αλλά από όσους αρνούνται να βάλουν ταβάνι στα όνειρά τους.

Η ψυχολογία πίσω από τον αρνητισμό

Συχνά, όταν παρουσιάζεται ένα φιλόδοξο σχέδιο ή μια καινοτόμος ιδέα, η πρώτη αντίδραση είναι αρνητική. Οι φράσεις «δεν γίνεται», «δεν έχει ξαναγίνει», ή «θα αποτύχει» εμφανίζονται σχεδόν αντανακλαστικά. Δεν είναι πάντα κακόβουλες — είναι ανθρώπινες.

Όμως πίσω από αυτές τις αντιρρήσεις, συνήθως κρύβονται τέσσερις βαθύτερες ψυχολογικές πραγματικότητες:

1. Φόβος της αποτυχίας
Πολλοί δεν έχουν τολμήσει να προσπαθήσουν οι ίδιοι. Ο φόβος της αποτυχίας τους κάνει να αντιμετωπίζουν το καινούριο με σκεπτικισμό, αντί με ανοιχτότητα.

2. Προηγούμενες απογοητεύσεις
Όταν κάποιος έχει αποτύχει στο παρελθόν, τείνει να πιστεύει ότι όλοι θα αποτύχουν. Το προσωπικό τραύμα συχνά ντύνεται με τον μανδύα του «ρεαλισμού».

3. Περιορισμένη σκέψη
Η καινοτομία απαιτεί φαντασία. Όσοι δεν μπορούν να δουν πέρα από την καθημερινή τους πραγματικότητα, θα πουν «όχι» πριν ακούσουν ολόκληρη την ιδέα.

4. Υποσυνείδητες ανασφάλειες
Η φιλοδοξία των άλλων μπορεί να προκαλέσει αμηχανία ή ζήλια. Το μεγαλείο κάποιου οραματιστή συχνά ενοχλεί όσους έχουν βολευτεί στη μετριότητα.

Όμως η ιστορία είναι γεμάτη παραδείγματα που αποδεικνύουν το αντίθετο: η πραγματική πρόοδος ξεκινά από εκείνους που επιμένουν να προχωρούν, όταν όλοι οι άλλοι τους λένε να σταματήσουν.

Το «αδύνατο» είναι συχνά απλώς μια έκφραση περιορισμένης εμπειρίας

– Δεν το έχω ξαναδεί να γίνεται.
– Δεν ξέρω πώς να το κάνω.
– Δεν είμαι πρόθυμος να το προσπαθήσω.

Σε αυτό το σημείο, έρχεται στο προσκήνιο η θετική ψυχολογία. Αντί να βλέπει τα εμπόδια ως τελικούς φραγμούς, μας ενθαρρύνει να τα αντιλαμβανόμαστε ως προκλήσεις που ενισχύουν την ψυχική μας δύναμη. Το να επιμείνει κανείς στο όραμά του — ακόμα κι όταν αμφισβητείται — δεν είναι απλώς δείγμα φιλοδοξίας, αλλά και ψυχικής ανθεκτικότητας.

Η αμφισβήτηση είναι αναμενόμενη — και σε πολλές περιπτώσεις χρήσιμη. Όμως δεν πρέπει να λειτουργεί ως όριο. Τα πιο μεγάλα επιτεύγματα της ανθρωπότητας ξεκίνησαν ως αμφισβητούμενα οράματα: από τις πρώτες πτήσεις, μέχρι τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις τεχνητές νοημοσύνες.

Σε εποχές αβεβαιότητας, το να διατηρεί κανείς καθαρό μυαλό και εσωτερική ισορροπία, να καλλιεργεί δηλαδή την ψυχική του υγεία, είναι εξίσου σημαντικό με τη στρατηγική σκέψη. Η προσήλωση στον στόχο, όταν συνοδεύεται από πρακτικές συμβουλές ενδυνάμωσης, είναι το εργαλείο που μετατρέπει την αμφιβολία σε πράξη.

Το κρίσιμο ερώτημα είναι: Ποιος κρατά το μέτρο της πραγματικότητας — η φαντασία ή ο φόβος;

Δεν υπάρχει πρόοδος χωρίς αμφισβήτηση. Αλλά δεν υπάρχει και μέλλον χωρίς όραμα.

Όσοι επιλέγουν να βλέπουν ευκαιρίες εκεί που οι άλλοι βλέπουν εμπόδια, είναι αυτοί που διαμορφώνουν το αύριο. Κάθε φορά που κάποιος λέει «δεν γίνεται», είναι μια ευκαιρία να αποδείξει κάποιος άλλος το αντίθετο.

Τα ταβάνια σπάνε. Τα όρια μετακινούνται. Και το “αδύνατο” είναι απλώς το “απραγματοποίητο… προς το παρόν”.