Οι λάτρεις του καφέ είχαν λόγο να πανηγυρίσουν πριν από λίγο καιρό, όταν ερευνητές ανακοίνωσαν πως οι γυναίκες που καταναλώνουν καφέ στη μέση ηλικία έχουν περισσότερες πιθανότητες να γερνούν υγιεινά.
Η ανάλυση, που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Διατροφής, βασίστηκε σε δεδομένα 30 ετών: γυναίκες που έπιναν περίπου τρία μικρά φλιτζάνια καφέ την ημέρα ήταν πιο πιθανό να παραμείνουν σωματικά δραστήριες και απαλλαγμένες από χρόνιες ασθένειες ή προβλήματα μνήμης όσο περνούσαν τα χρόνια.
«Αυτά τα αποτελέσματα, αν και προκαταρκτικά, δείχνουν πως μικρές, σταθερές συνήθειες μπορούν να διαμορφώσουν την υγεία μας μακροπρόθεσμα», δήλωσε η Sara Mahdavi, μία από τις συγγραφείς της μελέτης.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο καφές συνδέεται με οφέλη: πολλές έρευνες δείχνουν ότι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 ή ακόμη και να μειώσει την πιθανότητα θανάτου από καρκίνο του εντέρου.
Όμως πόσο ισχυρές είναι τελικά αυτές οι ενδείξεις; Και παίζει ρόλο το είδος του καφέ, η ώρα που τον πίνεις ή ακόμα και το ποιος είσαι;
Ας δούμε τι δείχνουν τα πιο πρόσφατα στοιχεία.
Ο καφές είναι γεμάτος με πολυφαινόλες και αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως το χλωρογενικό οξύ, το οποίο υπάρχει επίσης στο λάχανο και στα μήλα. Αυτές οι ουσίες φαίνεται πως βελτιώνουν τον μεταβολισμό και βοηθούν τον οργανισμό να ρυθμίσει καλύτερα τα επίπεδα ινσουλίνης.
«Ο καφές μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή και να τονώσει την κυκλοφορία του αίματος», εξηγεί ο Δρ Lu Qi, διευθυντής του Κέντρου Έρευνας Παχυσαρκίας στο Πανεπιστήμιο Tulane στις ΗΠΑ.
Μέρος της επίδρασης μπορεί να οφείλεται και στην καφεΐνη, η οποία εξουδετερώνει την αδενοσίνη, μια ουσία που προκαλεί υπνηλία ή κόπωση μετά από έντονη πνευματική προσπάθεια.
Όμως δεν είναι όλα τα ροφήματα καφεΐνης το ίδιο ευεργετικά. Εάν γεμίσεις τον καφέ σου με ζάχαρη ή γάλα, μπορείς εύκολα να ακυρώσεις οποιοδήποτε θετικό αποτέλεσμα.
Ενδεικτικά, στη μελέτη της Mahdavi, κάθε επιπλέον ποτήρι αναψυκτικού με ζάχαρη συνδεόταν με 20-26% χαμηλότερες πιθανότητες υγιούς γήρανσης.
Το πρωινό καφεδάκι ίσως είναι η καλύτερη επιλογή για όσους θέλουν να αποκομίσουν οφέλη. Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο European Heart Journal, όσοι έπιναν καφέ το πρωί είχαν χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, ακόμη και από καρδιοπάθειες, σε σύγκριση με εκείνους που τον έπιναν αργότερα μέσα στην ημέρα ή καθόλου.
Η απογευματινή ή βραδινή κατανάλωση καφέ μπορεί να διαταράξει το βιολογικό ρολόι και, κατά συνέπεια, τον μεταβολισμό και την όρεξη.
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί πως αυτά τα στοιχεία δεν είναι απόλυτα. Ίσως οι «πρωινοί τύποι» να έχουν γενικότερα έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, ανεξάρτητα από την κατανάλωση καφέ.
Κάποτε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) θεωρούσε ότι ο καφές ίσως να σχετίζεται με τον καρκίνο. Όμως, μετά από την ανάλυση πάνω από 1.000 ερευνών, το 2016 κατέληξε ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για να επιβεβαιωθεί αυτό.
Ο κίνδυνος σχετίζεται κυρίως με πολύ ζεστά ροφήματα, που μπορεί να αυξάνουν την πιθανότητα καρκίνου του οισοφάγου.
Τι ισχύει λοιπόν για την ποσότητα; Δεν υπάρχει σαφής «κόκκινη γραμμή», αλλά οι ειδικοί συστήνουν 2-3 φλιτζάνια την ημέρα ως ασφαλές όριο.
Επίσης, το είδος καφέ παίζει ρόλο. Ο αφιλτράριστος καφές (όπως ο εσπρέσσο ή το “boiled coffee” τύπου Σουηδίας) περιέχει διτερπένια, ουσίες που αυξάνουν τη χοληστερίνη. Ο καφές φίλτρου, αντίθετα, δεν περιέχει διτερπένια και θεωρείται ασφαλέστερη επιλογή.
Όχι πάντα. Όσοι έχουν υψηλή πίεση ή προβλήματα ύπνου καλό είναι να το σκεφτούν δεύτερη φορά. Η υπερβολική καφεΐνη μπορεί να επιδεινώσει τέτοιες καταστάσεις.
Για τις εγκύους, οι ειδικοί προτείνουν περιορισμένη κατανάλωση, καθώς η υπερβολική ποσότητα καφεΐνης μπορεί να συνδεθεί με χαμηλό βάρος γέννησης, πρόωρο τοκετό ή ακόμα και αποβολή.
Ακόμη και η γενετική μπορεί να επηρεάσει το πώς αντιδρούμε στον καφέ – κάποιοι μεταβολίζουν πιο αργά την καφεΐνη, οπότε καλό είναι να προσέχουν περισσότερο.
Οι περισσότεροι μπορούν να απολαύσουν το πρωινό τους φλιτζάνι με ήσυχη συνείδηση, γνωρίζοντας ότι ίσως προσφέρει και μικρά οφέλη για την υγεία.
Όμως δεν χρειάζεται να ξεκινήσει κανείς να πίνει καφέ μόνο και μόνο για τα υποτιθέμενα οφέλη του. Και σίγουρα, καμία ποσότητα καφέ δεν μπορεί να υποκαταστήσει μια ισορροπημένη διατροφή και άσκηση.
«Τα οφέλη του καφέ είναι υπαρκτά, αλλά μικρά μπροστά σε αυτά που προσφέρει ένας συνολικά υγιεινός τρόπος ζωής», επισημαίνει η Mahdavi.
