Το να βρισκόμαστε κοντά σε άρρωστους μπορεί να «ξυπνήσει» το ανοσοποιητικό μας, ακόμα κι αν οι άρρωστοι δεν είναι πραγματικοί, αποκαλύπτει νέα μελέτη.
Το σώμα μας δεν περιμένει την ασθένεια για να προετοιμαστεί για μάχη. Αρκεί να βρισκόμαστε κοντά σε άρρωστα άτομα για να ενεργοποιηθεί το ανοσοποιητικό σύστημα και αυτό ισχύει ακόμα και αν πρόκειται για εικονικά πρόσωπα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα.
Μια ελβετική ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε την εικονική πραγματικότητα (VR) σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Nature Neuroscience, για να εξετάσει τις βιολογικές αντιδράσεις των ανθρώπων σε πιθανούς κινδύνους για την υγεία. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η VR θα μπορούσε να λειτουργήσει ως υποστηρικτικό εργαλείο σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους ενίσχυσης του ανοσοποιητικού, όπως τα εμβόλια.
Κατά τη διάρκεια του πειράματος, 248 υγιείς νέοι συνδέθηκαν με συσκευές που μετρούν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου και φορούσαν VR κράνη που τους μετέφεραν σε έναν εικονικό κόσμο γεμάτο από άτομα με εμφανή σημάδια ασθένειας. Κάποια από τα avatars παρουσίαζαν λοιμώξεις όπως εξανθήματα ή βήχα, ενώ άλλα είχαν έκφραση φόβου ή ουδέτερη όψη.
Όταν τα άρρωστα avatars πλησίασαν πολύ κοντά στους συμμετέχοντες, οι εγκεφαλικές τους δραστηριότητες ενεργοποιήθηκαν με τρόπους που δεν συνέβησαν όταν πλησίαζαν τα ουδέτερα ή φοβισμένα πρόσωπα. Συγκεκριμένα, ενεργοποιήθηκε το λεγόμενο salience network, δηλαδή τα μέρη του εγκεφάλου που ανιχνεύουν σημαντικά ερεθίσματα, συμπεριλαμβανομένων των απειλών, όπως διαπίστωσε η μελέτη.
Επιπλέον, τα δείγματα αίματος από όσους εκτέθηκαν στα άρρωστα avatars έδειξαν αύξηση στη δραστηριότητα των innate lymphoid cells – κυττάρων που αποτελούν κρίσιμο μέρος της ανοσολογικής απόκρισης και ενεργοποιούνται από απειλές παθογόνων, βοηθώντας το σώμα να αντιδράσει γρήγορα.
Η αντίδραση του οργανισμού ήταν παρόμοια με αυτή που συμβαίνει σε μια πραγματική λοίμωξη ή μετά από ένα εμβόλιο για τη γρίπη.
«Περιμέναμε, αν κάτι, μια πολύ ήπια αντίδραση», δήλωσε η Δρ Camilla Jandus, ανοσιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και μία από τις συγγραφείς της μελέτης, στο Euronews Health.
«Δεν περιμέναμε να δούμε αλλαγές στα κύτταρα μέσα σε λίγες ώρες».
Ο προνοητικός… εγκέφαλος
Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι ο εγκέφαλός μας μπορεί να ανιχνεύσει πιθανούς κινδύνους από λοιμώξεις προτού καν έρθουμε σε επαφή με έναν άρρωστο άνθρωπο, ενεργοποιώντας το ανοσοποιητικό μας σε αμυντική κατάσταση, εξήγησαν οι ερευνητές.
«Όταν η λοιμώδης απειλή εισέρχεται στο σώμα μας, το ανοσοποιητικό αντιδρά, αλλά συχνά είναι ήδη πολύ αργά», τόνισε η Jandus. «Η αντίληψη αυτής της εικονικής απειλής λειτουργεί ως ένα σύστημα συναγερμού που μπορεί να ενεργοποιήσει προληπτικά το ανοσοποιητικό σου σύστημα».
Οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακριβώς πώς συνεργάζονται ο εγκέφαλος και το ανοσοποιητικό για να καταπολεμήσουν τα παθογόνα, ούτε αν η απόκριση που προκαλεί η VR θα είναι τόσο ισχυρή και μακροχρόνια όσο αυτή που προκαλεί ένα εμβόλιο.
Ωστόσο, τα αποτελέσματα ταιριάζουν με προηγούμενες έρευνες που υποστηρίζουν ότι το σώμα λειτουργεί σαν «ανιχνευτής καπνού», ανταποκρινόμενο σε πιθανούς κινδύνους για την υγεία που τελικά μπορεί να αποδειχθούν ψευδείς συναγερμοί. Αντιδράσεις όπως άγχος, φλεγμονή, πόνος, έμετος, βήχας και διάρροια μπορούν να λειτουργούν προστατευτικά.
Η μελέτη αυτή είναι από τις πρώτες του είδους της, γι’ αυτό χρειάζονται δοκιμές σε μεγαλύτερους πληθυσμούς για επιβεβαίωση των ευρημάτων.
Η ομάδα της Jandus δοκιμάζει τώρα αν το ανοσοποιητικό σύστημα αντιδρά διαφορετικά σε σενάρια VR που περιλαμβάνουν απειλή από βακτήρια ή ιούς.
Επίσης, σκοπεύουν να ερευνήσουν αν τα εικονικά περιβάλλοντα VR μπορούν να ενισχύσουν την ανοσολογική απόκριση σε εμβόλια ή να χρησιμοποιηθούν ως μορφή έκθεσης (exposure therapy) σε άτομα με αλλεργίες.
Έτσι, όταν οι άνθρωποι έρθουν πραγματικά σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο ή ιό, «έχουν ήδη προετοιμάσει και εκπαιδεύσει το σώμα τους να αντιδράσει, με την ελπίδα να έχουν καλύτερη ανταπόκριση», εξηγεί η Jandus.
