Οι συνολικές ανάγκες της Ελλάδας σε έργα υποδομών εκτιμώνται μεταξύ 40 και 50 δισ. ευρώ, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Mediobanca, επιβεβαιώνοντας το εύρος του επενδυτικού κενού αλλά και τη σημασία της επόμενης ημέρας για τον κλάδο. Ύστερα από μια δεκαετία οικονομικής κρίσης, η οποία «πάγωσε» τα μεγάλα έργα και οδήγησε σε κατακόρυφη πτώση τη δραστηριότητα, η χώρα δείχνει να εισέρχεται σε μια νέα φάση ανασυγκρότησης.
Η πορεία της κατασκευαστικής δραστηριότητας στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από έντονες διακυμάνσεις. Μετά την εκρηκτική ανάπτυξη που καταγράφηκε μέχρι το 2008, ακολούθησε μια παρατεταμένη καθίζηση. Η αξία του κλάδου κατέρρευσε από τα 18,1 δισ. ευρώ το 2006 σε μόλις 2,3 δισ. ευρώ το 2017, σημειώνοντας πτώση που ξεπέρασε το 85%. Την περίοδο 2010 – 2022 οι επενδύσεις σε υποδομές παρέμειναν καθηλωμένες γύρω στο 1% του ΑΕΠ, τη στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος διαμορφώθηκε στο 2% και η Ελλάδα, προ κρίσης, στο 3%. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί ένα ετήσιο επενδυτικό κενό ύψους 1,8 δισ. ευρώ, το οποίο εξακολουθεί να βαραίνει την αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
Σήμερα, ωστόσο, έχει αρχίσει να ξεδιπλώνεται ένα νέο κύμα έργων, συνολικής αξίας έως 10 δισ. ευρώ, είτε μέσω Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα είτε μέσω συμβάσεων παραχώρησης. Από το σύνολο των αναγκών, τα δύο τρίτα αφορούν στον τομέα των μεταφορών, με τον σιδηρόδρομο να συγκεντρώνει το 31%, τους αυτοκινητοδρόμους το 17%, τη διαχείριση απορριμμάτων το 9% και την ενέργεια το 6%, ενώ το υπόλοιπο 37% κατανέμεται σε τομείς όπως η παιδεία, οι κοινωνικές υποδομές και οι αστικές αναπλάσεις.
Μεγάλα έργα εν αναμονή
Στο πεδίο των οδικών αξόνων, ιδιαίτερη σημασία έχουν οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού προς Ραφήνα και Λαύριο που περιμένουν να πάρουν σάρκα και οστά, καθώς έχουν κατατεθεί στο Υπουργείο, μέσω του θεσμού των Πρότυπων Προτάσεων. Παράλληλα, η ολοκλήρωση της Σήραγγας Ηλιουπόλεως, αλλά και η κατασκευή του τριπλού κόμβου στον Σκαραμαγκά.
Στη Βόρεια Ελλάδα προχωρούν δύο σημαντικά έργα ΣΔΙΤ, ο οδικός άξονας Μαυροβούνι – Έδεσσα με τις παρακάμψεις Γιαννιτσών καιΧαλκηδόνας, προϋπολογισμού 445 εκατ. ευρώ, και ο κάθετος άξονας Δράμα – Αμφίπολη με συνολικό ύψος επένδυσης 248,5 εκατ. ευρώ. Στρατηγικής σημασίας θεωρείται επίσης ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης, που θα ενώσει τα μεγάλα αστικά κέντρα του νησιού και θα αναβαθμίσει καθοριστικά την οδική ασφάλεια και τις μεταφορές. Το τμήμα από τα Χανιά έως το Ηράκλειο, με προαίρεση το κομμάτι Κίσσαμος – Χανιά, ύψους 2 δισ. ευρώ, έχει περάσει επισήμως στη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, σύντομα θα προχωρήσει εφόσον ολοκληρωθούν οι απαλλοτριώσεις.
Στον τομέα των αερομεταφορών, σε εξέλιξη βρίσκεται η ιδιωτικοποίηση 22 περιφερειακών αεροδρομίων, ενώ στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» προχωρά η κατασκευή νέου διαδρόμου προσγείωσης και πολυώροφου σταθμού αυτοκινήτων. Το έργο, συνολικής αξίας 220 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ, έχει αναλάβει η κοινοπραξία ΤΕΡΝΑ – REDEX, επικρατώντας στον σχετικό διαγωνισμό.
Στο μέτωπο των αστικών αναπλάσεων ξεχωρίζει το κυβερνητικό πάρκο «Ανδρέας Λεντάκης» στον Υμηττό, το μεγαλύτερο κτιριακό έργο ΣΔΙΤ που έχει προκηρυχθεί στη χώρα, με κόστος που φτάνει τα 522 εκατ. ευρώ. Ο διαγωνισμός βρίσκεται ήδη στη Β1 φάση του ανταγωνιστικού διαλόγου, ενώ στην εκδήλωση ενδιαφέροντος της 25ης Οκτωβρίου 2024 συμμετείχαν οι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Άβαξ – Άκτωρ Παραχωρήσεις και Metlen –Aktor. Το έργο αναμένεται να συγκεντρώσει πλήθος δημόσιων υπηρεσιών, συμβάλλοντας παράλληλα στην ανάταξη μιας υποβαθμισμένης περιοχής της πρωτεύουσας.
Η σταδιακή ενεργοποίηση αυτού του πλέγματος έργων σηματοδοτεί την αλλαγή σελίδας για τον κατασκευαστικό τομέα. Εάν υλοποιηθούν στους προβλεπόμενους χρόνους, η Ελλάδα μπορεί να καλύψει μέρος του επενδυτικού κενού που τη βαραίνει εδώ και χρόνια και να θέσει τις υποδομές στο επίκεντρο μιας πιο σταθερής και βιώσιμης αναπτυξιακής στρατηγικής.
