Σχεδόν τρία χρόνια μετά την ψήφιση του νόμου που εναρμονίζει τη χώρα μας με τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό 1370/2007, ξεκινά η διαδικασία για την ανάθεση των δημόσιων επιβατικών μεταφορών μέσω διαγωνισμών. Οι διαγωνισμοί αυτοί θα καθορίσουν τους παρόχους των υπηρεσιών τόσο στις αστικές όσο και στις υπεραστικές μετακινήσεις στην περιφέρεια, καθώς από τη διαδικασία εξαιρούνται η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, όπου την ευθύνη των συγκοινωνιών έχουν ο ΟΑΣΑ και ο ΟΣΕΘ αντίστοιχα.

Η διαδικασία, η οποία «πατάει» πάνω στο μοντέλο που έχει επιλεγεί για τη μακροχρόνια παραχώρηση συγκοινωνιακού έργου στην Αθήνα, εκκίνησε ήδη με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών να αναρτά πριν λίγες ημέρες σε δημόσια διαβούλευση το τεύχος διακήρυξης των διαγωνισμών που θα αφορούν την ανάθεση έργου σε ιδιώτες μεταφορείς, οι οποίοι θα αναλάβουν την εκτέλεση δρομολογίων για χρονικό διάστημα 10 ετών, με δυνατότητα παράτασης έως και 5 επιπλέον έτη. Η ανανέωση των όρων μεταφοράς σχετίζεται με την ανάγκη για σύγχρονα οχήματα, νέες τεχνολογίες, αλλά και την εφαρμογή περιβαλλοντικών στόχων που έχει θέσει η Ε.Ε.

Στους όρους των διαγωνισμών περιλαμβάνονται συγκεκριμένα τεχνικά και λειτουργικά κριτήρια για τους υποψηφίους. Για τα υπεραστικά δρομολόγια, η αξιολόγηση δεν θα βασίζεται μόνο στο ύψος της οικονομικής προσφοράς, αλλά και σε στοιχεία όπως:

• Η μέση και μέγιστη ηλικία του στόλου, με ανώτατο όριο τα 16 έτη κατά μέσο όρο και τα 24 έτη για κάθε όχημα.
• Η ύπαρξη ή η ετοιμότητα λειτουργίας επιβατικού σταθμού, με προθεσμία έως 12 μήνες για τη θέση του σε λειτουργία.
• Η διαθεσιμότητα του στόλου και των εγκαταστάσεων από την πρώτη μέρα της σύμβασης.

Για τα αστικά ΚΤΕΛ, τα κριτήρια περιλαμβάνουν επίσης την χρήση στο μίγμα οχημάτων μηδενικών εκπομπών και τον αριθμό των δρομολογίων που θα εκτελούνται με αυτά. Επιπλέον, θα δοθεί προβάδισμα στους φορείς που έχουν έτοιμο στόλο και αμαξοστάσια άμεσα διαθέσιμα, καθώς και σε όσους δεσμεύονται για περισσότερα «πράσινα» οχηματοχιλιόμετρα.

Κι αυτό διότι σύμφωνα με την ευρωπαϊκή πολιτική για τη βιώσιμη κινητικότητα, τα κράτη – μέλη οφείλουν να αυξήσουν την παρουσία καθαρών και ηλεκτροκίνητων οχημάτων στις δημόσιες συγκοινωνίες. Για την Ελλάδα, οι στόχοι μέχρι το ορίζουν ότι:

• Τουλάχιστον 23,5% του μεταφορικού έργου θα πρέπει να εκτελείται με οχήματα μηδενικών εκπομπών.
• Τουλάχιστον 47% του στόλου θα πρέπει να αποτελείται από «καθαρά» οχήματα, σύμφωνα με τους ορισμούς της Ε.Ε.

Όλοι οι φορείς που θα συμμετάσχουν στους διαγωνισμούς οφείλουν να παραδώσουν εντός έξι μηνών πλήρως λειτουργικό στόλο, ο οποίος να πληροί τις προδιαγραφές που θα ορίζονται στους όρους κάθε προκήρυξης.

Λειτουργία συστήματος συλλογής κομίστρου και τηλεματικής

Κομβικό στοιχείο αποτελεί η υιοθέτηση τεχνολογικών συστημάτων, τα οποία θα συμβάλουν στη διαφάνεια, την εξυπηρέτηση και την παρακολούθηση της ποιότητας των υπηρεσιών.

Οι ανάδοχοι των δρομολογίων θα είναι υποχρεωμένοι, με δικά τους έξοδα, να εγκαταστήσουν:

• Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου (ΑΣΣΚ), δηλαδή ηλεκτρονικό εισιτήριο.
• Σύστημα τηλεματικής, το οποίο θα προσφέρει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για δρομολόγια και οχήματα.

Η πληρωμή εισιτηρίων θα είναι δυνατή με μετρητά, τραπεζική κάρτα, εφαρμογή στο κινητό ή σε εκδοτήρια. Παράλληλα, το τηλεματικό σύστημα θα περιλαμβάνει εξοπλισμό στα λεωφορεία, ενημερωτικές ιστοσελίδες, εφαρμογές και οθόνες πληροφόρησης σε σταθμούς.

Ειδική μέριμνα έχει ληφθεί για περιοχές με ανεπαρκή κάλυψη κινητής τηλεφωνίας: Σε αυτές τις περιπτώσεις προβλέπεται η χρήση δορυφορικής τεχνολογίας, όπως το Starlink, για την αδιάλειπτη λειτουργία της τηλεματικής.

Τα συστήματα αυτά θα πρέπει να είναι συμβατά μεταξύ τους και πλήρως διαλειτουργικά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.

Οι μεταφορείς θα υποχρεούνται να διατηρούν λεπτομερή στοιχεία σχετικά με τη λειτουργία των δρομολογίων, με στόχο τον υπολογισμό δεικτών ποιότητας, που θα λειτουργούν ως εργαλεία αξιολόγησης των παρεχόμενων υπηρεσιών.

Οι βασικοί δείκτες περιλαμβάνουν:

• Την τήρηση των προγραμμάτων δρομολογίων.
• Την πληρότητα των οχημάτων και την αποδοτικότητα χρήσης τους.
• Την αξιοπιστία και τη συνολική ικανοποίηση των επιβατών

Με βάση αυτούς τους δείκτες θα εφαρμόζονται επιβραβεύσεις ή κυρώσεις, ενισχύοντας την ανάγκη για συνέπεια και βελτίωση των υπηρεσιών.

Στο πλαίσιο των διαγωνισμών έχουν ήδη καθοριστεί ανώτατες τιμές κομίστρων, οι οποίες ποικίλουν ανάλογα με την περιοχή. Συγκεκριμένα:

• Για τα υπεραστικά δρομολόγια, η χρέωση κυμαίνεται από 0,0812 έως 0,0947 ευρώ ανά χιλιόμετρο.
• Για τις αστικές μεταφορές, η μέγιστη τιμή εισιτηρίου φτάνει τα 1,93 ευρώ

Παράλληλα, διατηρείται η υποχρέωση για μειωμένα εισιτήρια σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι μαθητές και οι πολύτεκνοι (έκπτωση 50%), αλλά και οι φοιτητές (έκπτωση 25%).