«Σκιώδη» διόδια πριν και μετά την περίοδο κατασκευής του αυτοκινητοδρόμου προβλέπει η σύμβαση για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), η οποία κατατέθηκε προς κύρωση στη Βουλή.
Η σύμβαση παραχώρησης μεταξύ του Δημοσίου και της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ προϋπολογισμού άνω του 1,75 δισεκατομμυρίων ευρώ, ανοίγει τον δρόμο για την εγκατάσταση διοδίων στον μεγαλύτερο οδικό άξονα του νησιού εισάγοντας τον όρο των «σκιωδών διοδίων». Βάσει αυτού, το Δημόσιο προκειμένου να διασφαλιστεί η οικονομική απόδοση της επένδυσης, έχει δεσμευτεί να καταβάλλει ανά εξάμηνο «σκιώδη διόδια», δηλαδή έμμεσες πληρωμές που σχετίζονται με τον αριθμό διελεύσεων ανά κατηγορία οχήματος, τον κυκλοφοριακό φόρτο, τον αριθμό διελεύσεων των οχημάτων που εξαιρούνται από την καταβολή διοδίων, κλπ.
Το ύψος της αποζημίωσης αυτής ανέρχεται στο 64,62% του εκάστοτε καταβαλλόμενου διοδίου από τον χρήστη. Το συγκεκριμένο ποσοστό – όπως ορίζεται από τη σύμβαση – είναι δυνατό να μειώνεται ή και να μηδενίζεται όταν διαπιστώνεται σε ετήσια βάση υπέρβαση της απόδοσης δεσμευτικής επένδυσης.
Η τιμή για τα επιβατικά οχήματα (Κατηγορία 2) καθορίζεται σε 0,053 ευρώ ανά χιλιόμετρο, χωρίς ΦΠΑ. Η χρέωση είναι αντίστοιχη με αυτή που ισχύει και στους υπόλοιπους αυτοκινητόδρομους της χώρας. Για τις υπόλοιπες κατηγορίες οχημάτων, όπως φορτηγά και λεωφορεία, εφαρμόζονται ειδικοί συντελεστές.
Οι εγγεγραμμένοι οδηγοί θα χρεώνονται αναλογικά, με βάση την απόσταση που διανύουν, ενώ οι μη εγγεγραμμένοι θα πληρώνουν ενιαία χρέωση ανά ζώνη.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών προβλέπεται να λειτουργήσουν προσωρινοί μετωπικοί σταθμοί διοδίων «για λόγους εμπέδωσης στους χρήστες επιβολής διοδίων τελών για χρήση του αυτοκινητόδρομου», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στη σύμβαση.
Αυτοί θα τεθούν σε λειτουργία μόνο όταν παραδοθούν συγκεκριμένα τμήματα:
Οι σταθμοί αυτοί θα καταργηθούν με την πλήρη λειτουργία του ηλεκτρονικού συστήματος διοδίων.
Το τελικό σύστημα διοδίων θα είναι αναλογικό και ηλεκτρονικό, με χρέωση ανάλογα με τη διανυθείσα απόσταση. Η καταγραφή θα γίνεται είτε μέσω ηλεκτρονικού πομποδέκτη DSRC για εγγεγραμμένους χρήστες ή μέσω αναγνώρισης πινακίδων (video tolling) για τους υπόλοιπους.
Η είσοδος και έξοδος από τον αυτοκινητόδρομο θα καταγράφεται αυτόματα μέσω ειδικών σημείων καταγραφής Ηλεκτρονικών Διοδίων (ΣΚΗΔ).
Δίχως διόδια οι καθημερινές τοπικές διελεύσεις
Η σύμβαση προβλέπει ότι δεν θα επιβάλλονται διόδια για καθημερινές, τοπικές μετακινήσεις μεταξύ συγκεκριμένων κόμβων, εφόσον όμως έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία το ηλεκτρονικό σύστημα και δεν έχει προηγηθεί άλλη διέλευση την τελευταία ώρα.
Εξαιρούνται από τη χρέωση, οι μετακινήσεις μεταξύ των εξής κόμβων:
Οι διαδρομές αυτές θα αποζημιώνονται από το Δημόσιο με τα αναλογούντα σκιώδη διόδια στον παραχωρησιούχο.
Σε ό,τι αφορά τις αυξήσεις των διοδίων, προβλέπεται ότι ο παραχωρησιούχος θα μπορεί να μεταβάλλει τα τέλη, σε ετήσια βάση και εντός των συμφωνημένων ορίων, από την 1η Ιανουαρίου κάθε έτους και εφόσον έχει εγκαίρως ενημερώσει το Δημόσιο, αλλά και τους χρήστες της οδού τουλάχιστον ένα μήνα πριν την εφαρμογή της ανατίμησης.
Η σύμβαση δίνει στον παραχωρησιούχο το δικαίωμα να εφαρμόζει ειδικές εκπτώσεις και ευέλικτη τιμολογιακή πολιτική ως εξής:
Όλες οι αλλαγές πρέπει να τηρούν τα ανώτατα νόμιμα όρια και να ανακοινώνονται τουλάχιστον 30 ημέρες νωρίτερα.
Ιδιαίτερα αυστηρές είναι οι προβλέψεις για όσους επιχειρήσουν να παρακάμψουν την πληρωμή. Η μη καταβολή διοδίων επιφέρει πρόστιμο ίσο με το 20πλάσιο του τέλους. Ωστόσο, οι οδηγοί θα έχουν δικαίωμα εξόφλησης εντός 15 ημερών χωρίς επιπλέον επιβάρυνση. Αν δεν συμμορφωθούν, ο παραχωρησιούχος θα μπορεί να προσφύγει στη δικαιοσύνη και να ζητήσει διαταγή πληρωμής.
Η σύμβαση προβλέπει επίσης ότι μετά την ολοκλήρωση των μελετών και των κατασκευών, ο παραχωρησιούχος έχει τη δυνατότητα να εισαχθεί στο Χρηματιστήριο Αθηνών ή σε χρηματιστήριο του εξωτερικού, είτε με νέες είτε με υφιστάμενες μετοχές.
