Οι έφηβοι στην Ευρώπη φαίνεται να στρέφονται λιγότερο στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά, αλλά περισσότερο στο άτμισμα (vaping), σύμφωνα με νέα πανευρωπαϊκή ανάλυση που εξετάζει τις συμπεριφορές μαθητών σε δεκάδες χώρες.

Η έρευνα, με τίτλο European School Survey Project on Alcohol and Other Drugs (ESPAD), περιέλαβε 114.000 μαθητές ηλικίας 15-16 ετών από 37 ευρωπαϊκές χώρες και καταγράφει εδώ και 30 χρόνια τις τάσεις σε κάπνισμα, χρήση ουσιών και κατανάλωση αλκοόλ μεταξύ εφήβων.

Καπνός και αλκοόλ: Μείωση στο σύνολο, αύξηση σε νεαρά κορίτσια

Αν και τα ποσοστά καπνίσματος έχουν μειωθεί σημαντικά από τη δεκαετία του 1990, η καθημερινή χρήση καπνού σε προέφηβες (preteen) κοπέλες παρουσιάζει αύξηση τα τελευταία χρόνια.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο (vape) ωστόσο εκτοξεύεται:

• 44% των μαθητών έχουν δοκιμάσει έστω μία φορά
• 22% κάνουν χρήση τακτικά – ποσοστό αυξημένο από το 14% μόλις πριν 5 χρόνια

Οι περισσότεροι έφηβοι δηλώνουν ότι τα vape είναι εύκολα προσβάσιμα, γεγονός που ανησυχεί τους ειδικούς, καθώς δείχνει μια γενικότερη μετατόπιση προς εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης.

Όσο για το αλκοόλ, η συνολική κατανάλωση και τα φαινόμενα υπερβολικής κατανάλωσης (binge drinking) παρουσιάζουν σταθερή μείωση τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Ωστόσο:

• Η υπερβολική κατανάλωση παραμένει πρόβλημα σε χώρες όπως η Δανία (55%), η Γερμανία (49%) και η Αυστρία (48%)
• Οι έφηβοι ξεκινούν το ποτό όλο και πιο νωρίς: 3 στους 4 έχουν δοκιμάσει αλκοόλ, ενώ 1 στους 3 ήπιε πρώτη φορά πριν τα 13.

Ναρκωτικά: Η χρήση μειώνεται – αλλά τα χάπια ανεβαίνουν

Η κάνναβη παραμένει η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη παράνομη ουσία:

• 12% των μαθητών το έχουν δοκιμάσει
• Πρόκειται για το χαμηλότερο ποσοστό από το 1995, ωστόσο η ψαλίδα ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια μικραίνει

Ακολουθούν:

• Κοκαΐνη και έκσταση (MDMA) με ποσοστό δοκιμής 2%
• LSD, παραισθησιογόνα και αμφεταμίνες σε χαμηλότερα ποσοστά

Συνολικά, 13% των εφήβων έχουν δοκιμάσει κάποια παράνομη ουσία, με το ποσοστό να εμφανίζει σταθερή μείωση από το 2015.

Υπάρχουν όμως σημαντικές διαφορές ανά χώρα:

• Χαμηλότερα ποσοστά: Γεωργία και Μολδαβία (3,9%)
• Υψηλότερα: Λιχτενστάιν (25%)

Ανησυχητική είναι η αύξηση στη χρήση φαρμάκων χωρίς ιατρική συνταγή:

• 8,5% έχουν δοκιμάσει ηρεμιστικά ή αγχολυτικά
• 6,9% έχουν πάρει παυσίπονα για να «χαλαρώσουν»

Gaming, social media & τυχερά παιχνίδια

Το gaming παραμένει δημοφιλές:

• 4 στους 5 εφήβους παίζουν βιντεοπαιχνίδια τουλάχιστον 1 φορά τον μήνα
• Τα κορίτσια έχουν τριπλασιάσει τη συμμετοχή τους από το 2015 (22% → 71%)

Στα social media:

• Τα κορίτσια κάνουν συχνότερη προβληματική χρήση
• Τα αγόρια όμως έχουν δει μεγαλύτερη αύξηση επιβλαβούς χρήσης την τελευταία δεκαετία
• Σχεδόν 1 στους 2 μαθητές δήλωσε ότι χρησιμοποιεί τα social media με τρόπο που του δημιουργεί πρόβλημα

Στα τυχερά παιχνίδια, 1 στους 4 εφήβους έπαιξε με χρήματα τον τελευταίο χρόνο (φρουτάκια, τυχερά παιχνίδια, αθλητικά στοιχήματα).

• Η πλειονότητα το κάνει δια ζώσης, αλλά 65% των ανήλικων παικτών τζογάρει διαδικτυακά
• Τα αγόρια τζογάρουν περισσότερο
• Η Ιταλία έχει το υψηλότερο ποσοστό (45%) και η Γεωργία το χαμηλότερο (9,5%)

“Παρότι πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν θεσπίσει πιο αυστηρούς κανονισμούς για τον τζόγο, η συμμετοχή των ανηλίκων παραμένει σταθερή“, σημειώνει η έκθεση.