Περισσότεροι από 1 στους 5 Ευρωπαίους εκτίθενται σε επιβλαβή επίπεδα θορύβου από τις μεταφορές, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (EEA). Η ηχορύπανση κατατάσσεται πλέον ως η τρίτη πιο θανατηφόρα περιβαλλοντική απειλή, μετά τη ρύπανση του αέρα και τις ακραίες θερμοκρασίες.

Η οδική κυκλοφορία είναι η κύρια αιτία ηχητικής όχλησης, με εκτιμώμενους 92 εκατομμύρια πολίτες να εκτίθενται σε επίπεδα θορύβου άνω των 55 ντεσιμπέλ (dB) – όριο που θέτει η Οδηγία της ΕΕ για τον Περιβαλλοντικό Θόρυβο (END) για την περίοδο ημέρας-βραδιού-νύχτας. Ο μέσος αυτός όρος λαμβάνει υπόψη την αυξημένη ευαισθησία των ανθρώπων στον θόρυβο κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Ακολουθούν:

• ο σιδηροδρομικός θόρυβος, που επηρεάζει περίπου 18 εκατομμύρια άτομα,
• και ο αεροπορικός θόρυβος, που διαταράσσει την καθημερινότητα 2,6 εκατομμυρίων ανθρώπων.

Οι επιπτώσεις περιλαμβάνουν φυσιολογικό στρες, διαταραχές ύπνου και οδηγούν σε 66.000 πρόωρους θανάτους κάθε χρόνο, καθώς και σε αυξημένα περιστατικά καρδιαγγειακών παθήσεων και διαβήτη, σύμφωνα με την πενταετή έκθεση Environmental noise in Europe, που καλύπτει 31 χώρες.

«Η ηχορύπανση συχνά υποβαθμίζεται ως απλώς ένα ενοχλητικό στοιχείο της καθημερινότητας», σημειώνει η εκτελεστική διευθύντρια του EEA, Leena Ylä-Mononen. «Όμως οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία και το περιβάλλον είναι εκτεταμένες και σημαντικές».

Η κατάσταση γίνεται χειρότερη αν μετρηθεί με βάση τα όρια του ΠΟΥ

Σύμφωνα με τα πιο αυστηρά όρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), που ορίζει το επικίνδυνο επίπεδο στα 53 dB για την οδική κυκλοφορία, σχεδόν 1 στους 3 Ευρωπαίους εκτίθεται σε θόρυβο που ενέχει κινδύνους για την υγεία.

Ποιες χώρες πλήττονται περισσότερο;

• Γαλλία: Έχει τον μεγαλύτερο αριθμό πολιτών εκτεθειμένων σε θόρυβο καθ’ όλη τη διάρκεια του 24ώρου – περίπου 24 εκατομμύρια άνθρωποι.
• Γερμανία: Κατέχει την πρώτη θέση σε θόρυβο κατά τις νυχτερινές ώρες, με περίπου 15 εκατομμύρια κατοίκους να επηρεάζονται.

Αναλογικά, η εικόνα είναι ακόμη πιο ανησυχητική:

• Σε Κύπρο και Λουξεμβούργο, άνω του 50% του πληθυσμού ζει εκτεθειμένο σε επιβλαβή επίπεδα θορύβου.
• Υψηλά ποσοστά καταγράφονται και στη Γαλλία και την Αυστρία.

Αντιθέτως, μόνο τρεις χώρες – η Εσθονία, η Σλοβακία και η Πορτογαλία – παρουσιάζουν ποσοστά κάτω από 10% του πληθυσμού που επηρεάζεται από θόρυβο πέρα από τα επιτρεπτά όρια.

Τι μπορεί να γίνει για να επανέλθει η Ευρώπη σε «ασφαλή επίπεδα» ήχου;

Η ΕΕ δεν βρίσκεται σε καλό δρόμο για την επίτευξη του στόχου της, δηλαδή τη μείωση κατά 30% των ανθρώπων που ενοχλούνται χρόνια από τον θόρυβο των μεταφορών έως το 2030 (σε σχέση με τα επίπεδα του 2017).

Η έκθεση προτείνει νομοθετικές παρεμβάσεις για κάθε κατηγορία μεταφοράς:

Για τα οχήματα:

• Μείωση των ορίων ταχύτητας στις αστικές περιοχές
• Υποχρεωτική χρήση ελαστικών χαμηλού θορύβου

Για τον σιδηρόδρομο:

• Αναβάθμιση στα συστήματα πέδησης
• Καλύτερη συντήρηση συρμών και τροχιάς
• Εκσυγχρονισμός εμπορικών τρένων

Για τα αεροπλάνα:

• Βελτιστοποίηση απογειώσεων και προσγειώσεων
• Προώθηση πιο αθόρυβων αεροσκαφών

Επιπλέον, μέτρα όπως ειδικά ηχομονωτικά υλικά, μονώσεις κτηρίων και ηχοφράγματα εφαρμόζονται σε οικιστικές περιοχές.

Περισσότερο πράσινο, λιγότερος θόρυβος

Οι ερευνητές επισημαίνουν τη σύνδεση μεταξύ πρασίνου και ηχητικής προστασίας: Περίπου το 29% της έκτασης του δικτύου Natura 2000 επηρεάζεται από υψηλά επίπεδα θορύβου, υπονομεύοντας τους στόχους διατήρησης της βιοποικιλότητας.

Η βελτίωση της πρόσβασης σε ήσυχες, φυσικές περιοχές δεν συμβάλλει μόνο στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και στην ψυχολογική ανάταση των πολιτών, μειώνοντας την ενόχληση από τον θόρυβο.