Σε νέο ιστορικό υψηλό οδεύει ο ελληνικός τουρισμός το 2025, με τις αφίξεις να ξεπερνούν τα 37 εκατομμύρια, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική ενός κλάδου που τα τελευταία χρόνια εξελίσσεται σε βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας. Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν η ανοδική πορεία συνεχίζεται, αλλά πόσο διατηρήσιμη είναι σε ένα περιβάλλον εντεινόμενου διεθνούς ανταγωνισμού και μεταβαλλόμενων προτιμήσεων.
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη «Τάσεις του Επιχειρείν» της Διεύθυνσης Οικονομικής Ανάλυσης της Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η εντυπωσιακή άνοδος της τελευταίας δεκαετίας δεν αποτελεί απλώς αντανάκλαση της παγκόσμιας τουριστικής άνθησης, αλλά αποτέλεσμα συνδυασμού διεθνών τάσεων και ουσιαστικής ενίσχυσης της ανταγωνιστικής θέσης της χώρας.
Η αύξηση των διεθνών αφίξεων στην Ελλάδα κατά περίπου 13 εκατομμύρια την τελευταία δεκαετία δεν εξηγείται από έναν μόνο παράγοντα. Περίπου το 40% προήλθε από τη γενική μεγέθυνση της παγκόσμιας τουριστικής αγοράς, η οποία ενισχύθηκε κατά 25% στη δεκαετία. Ένα ακόμη 20% συνδέεται με τη μετατόπιση της διεθνούς ζήτησης προς την ευρύτερη περιοχή Ευρώπης–Μεσογείου.
Το κρίσιμο στοιχείο, ωστόσο, είναι ότι το υπόλοιπο 40% συνιστά καθαρό κέρδος μεριδίου για την Ελλάδα έναντι των άμεσων ανταγωνιστών της. Η χώρα κατατάσσεται πλέον στην πρώτη πεντάδα της Μεσογείου ως προς την αύξηση μεριδίου την τελευταία δεκαετία, με το μερίδιό της στον παγκόσμιο τουρισμό να αγγίζει το 2,5% το 2025, από 2% το 2016 – επίδοση δυσανάλογα υψηλή σε σχέση με το γεωγραφικό της μέγεθος.
Η επιτυχία αυτή, όμως, εκτυλίσσεται σε μια τουριστική «γειτονιά» που αλλάζει. Στη βόρεια Μεσόγειο, χώρες όπως η Τουρκία και η Αλβανία κινούνται επιθετικά, καταγράφοντας σημαντική αύξηση μεριδίου την τελευταία δεκαετία. Στη νότια Μεσόγειο, Αίγυπτος, Τυνησία και Μαρόκο επανεμφανίζονται δυναμικά, αξιοποιώντας χαμηλότερο κόστος, μικρότερο κορεσμό και βελτιωμένες συνθήκες σταθερότητας.
Την ίδια στιγμή, ώριμοι ευρωπαϊκοί προορισμοί –όπως η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και παραδοσιακοί μεσογειακοί παίκτες όπως η Ιταλία και η Ισπανία– εμφανίζουν απώλειες μεριδίου, δείχνοντας ότι πλησιάζουν τα φυσικά όρια του μοντέλου ανάπτυξης των προηγούμενων δεκαετιών.
Η υπεραπόδοση της Ελλάδας δεν ήταν τυχαία. Βασίστηκε σε διαρθρωτικές βελτιώσεις, με αιχμή την αναβάθμιση του ξενοδοχειακού δυναμικού και την ενίσχυση των αεροπορικών συνδέσεων. Αυτά αποτέλεσαν τα βασικά «καύσιμα» της ανόδου μέχρι σήμερα.
Το επόμενο στοίχημα, ωστόσο, είναι διαφορετικό. Η μελέτη επισημαίνει ότι, παρά την έντονη τουριστική επενδυτική δραστηριότητα, οι επενδύσεις σε βασικές υποδομές παραμένουν περίπου 8% χαμηλότερες από τα προ κρίσης επίπεδα, την ώρα που οι τουριστικές επενδύσεις συνολικά κινούνται 14% υψηλότερα. Το χάσμα αυτό αναδεικνύει τον κίνδυνο να μην μπορέσει η χώρα να διαχειριστεί αποτελεσματικά την ίδια της την επιτυχία.
Δύο εξελίξεις λειτουργούν υποστηρικτικά για τη συνέχεια. Πρώτον, οι ταξιδιώτες μεγάλων αποστάσεων αναμένεται να καλύψουν περίπου το ένα τέταρτο της νέας ζήτησης στην περιφερειακή αγορά, με τις συνδέσεις της Ελλάδας προς ώριμες αγορές όπως οι ΗΠΑ, αλλά και αναδυόμενες όπως η Κίνα και η Ινδία, να ενισχύονται.
Δεύτερον, η έντονη εποχικότητα του ελληνικού τουρισμού αρχίζει σταδιακά να υποχωρεί. Η καλοκαιρινή περίοδος συγκεντρώνει πλέον περίπου 50% των αφίξεων, από 53% πριν πέντε χρόνια, γεγονός που υποδηλώνει μια πιο ομοιόμορφη κατανομή των ροών στο έτος, αν και η Ελλάδα εξακολουθεί να υπερβαίνει τον μεσογειακό μέσο όρο.
Συνολικά, ο ελληνικός τουρισμός βρίσκεται σε σημείο καμπής. Η ζήτηση παραμένει ισχυρή, αλλά η διατηρησιμότητα της επιτυχίας θα κριθεί από την ικανότητα της χώρας να αναδείξει νέους προορισμούς πέρα από τους κορεσμένους, και να επανεκκινήσει τις επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές, ώστε να συμβαδίσουν με τη δυναμική του κλάδου.
Όπως καταλήγει η μελέτη, το μεγάλο ζητούμενο δεν είναι πλέον η αύξηση των αφίξεων, αλλά η μετουσίωση της τουριστικής επιτυχίας σε διατηρήσιμη οικονομική αξία και ανθεκτικότητα.
Περισσότερες ειδήσεις
Ν. Παπαθανάσης: Αύξηση προϋπολογισμού κατά 250 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση τουριστικών επιχειρήσεων
Κάθε ευχή και… δυο ευρώ – Η Ρώμη θεσπίζει εισιτήριο για επίσκεψη στη Φοντάνα ντι Τρέβι
