Οι αυτοκινητοβιομηχανίες και οι επενδυτές βρίσκονται μπροστά σε ένα καθοριστικό τεστ: να διαπιστώσουν ποιο είναι το πραγματικό επίπεδο της «φυσικής ζήτησης» για αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα στις Ηνωμένες Πολιτείες – και αυτό ξεκινά από αυτή την εβδομάδα.
Παρά το γεγονός ότι το 2023 αναμένεται να κλείσει ως έτος-ρεκόρ πωλήσεων EV, με ιστορικό υψηλό στο τρίτο τρίμηνο, η ζήτηση εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει. Ο λόγος; Τα ομοσπονδιακά κίνητρα αγοράς έως και 7.500 δολάρια ανά ηλεκτρικό όχημα λήγουν μετά την Τρίτη.
Οι επιδοτήσεις αυτές αποτέλεσαν βασικό εργαλείο για να ενισχυθεί το ενδιαφέρον των καταναλωτών, ενώ οι εταιρείες έχουν ήδη επενδύσει δισεκατομμύρια στην ανάπτυξη EVs, τα οποία παραμένουν σε μεγάλο βαθμό μη κερδοφόρα.
Αναλυτές και στελέχη συμφωνούν ότι η αγορά θα συνεχίσει να αναπτύσσεται, όμως αναμένεται ένα φαινόμενο «boom and bust» – μια περίοδος έντονης ανόδου και πτώσης της ζήτησης, πριν καθιερωθεί μια νέα ισορροπία.
Ο Paul Jacobson, CFO της General Motors, δήλωσε σε επενδυτική εκδήλωση:
«Τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο θα δούμε “θόρυβο” και πτώση στη ζήτηση EVs. Θα χρειαστεί χρόνος να φανεί πού κινείται η φυσική ζήτηση και πώς θα την καλύψουμε, οδηγώντας τελικά τον πελάτη προς την ηλεκτροκίνηση.»
Παρόμοιες τοποθετήσεις έχουν κάνει και άλλοι ηγέτες της αγοράς, όπως ο José Muñoz (Hyundai Motor) και ο Elon Musk (Tesla).
Ο Muñoz εκτίμησε πως «βραχυπρόθεσμα η ζήτηση θα πέσει», αλλά μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα η πορεία παραμένει ανοδική. Ο Musk είχε ήδη προειδοποιήσει για «δύσκολα τρίμηνα» μετά τη λήξη των κινήτρων, την ώρα που η Tesla μπαίνει στα πρώτα στάδια του πλάνου αυτοματοποίησης.
Πριν την κατάργηση του προγράμματος, πολλές εταιρείες πίεσαν τους καταναλωτές να επισπεύσουν αγορές ή μισθώσεις. Η Tesla, για παράδειγμα, είχε τοποθετήσει countdown στην ιστοσελίδα της.
Τα κίνητρα είχαν θεσπιστεί το 2008, υπό τον George W. Bush, και επεκτάθηκαν με τον Barack Obama. Η κατάργησή τους εντάσσεται στο νομοσχέδιο “One Big Beautiful Bill Act” της κυβέρνησης Trump, που ακυρώνει τις παλιές επιδοτήσεις, αλλά δίνει πλεονεκτήματα σε οχήματα κατασκευασμένα στις ΗΠΑ, ανεξαρτήτως τεχνολογίας.
Η Elaine Buckberg (Harvard, πρώην chief economist της GM) τόνισε:
«Η πολιτική έχει σημασία· η αφαίρεση αυτών των μοχλών θα επιβραδύνει την ανάπτυξη σε σχέση με την προηγούμενη τροχιά.»
Σύμφωνα με την Cox Automotive, οι πωλήσεις EVs στο τρίτο τρίμηνο αναμένεται να φτάσουν τις 410.000 μονάδες, +21% σε σχέση με πέρυσι και ιστορικό ρεκόρ αγοράς (10% μερίδιο).
Η Stephanie Valdez Streaty (Cox Automotive) δήλωσε:
«Η ομοσπονδιακή φορολογική έκπτωση ήταν καταλύτης για την υιοθέτηση EVs. Η λήξη της αποτελεί κομβικό σημείο: τώρα θα φανεί αν η αγορά μπορεί να σταθεί μόνη της.»
Η εταιρεία αναφέρει ότι οι καταναλωτές έσπευσαν να αγοράσουν πριν τη λήξη των κινήτρων, με τον μέσο όρο επιπλέον εκπτώσεων να ξεπερνά τα 9.000 δολάρια ανά όχημα – διπλάσιος από τον μέσο όρο του κλάδου.
Παρά τη δέσμευση να συνεχίσουν με ηλεκτροκίνηση, πολλές εταιρείες ήδη περικόπτουν παραγωγή, παγώνουν μοντέλα ή μειώνουν προσωπικό.
Όπως σημείωσε ο Steve Horaney (Mema Original Equipment Suppliers):
«Τα EVs δεν φεύγουν· όμως δεν θα συνεχίσουμε να βλέπουμε τη γραμμική αύξηση των τελευταίων ετών. Έρχεται μια βραχυπρόθεσμη κάμψη.»
Κι όμως, νέα μοντέλα βρίσκονται καθ’ οδόν – με χαρακτηριστικό παράδειγμα το ανανεωμένο Nissan Leaf, το πρώτο mainstream EV στις ΗΠΑ (2010). Παρά τη λήξη των κινήτρων, η τιμή εκκίνησης περί τα 30.000 δολάρια αναμένεται να προσελκύσει αγοραστές.
Η Valdez Streaty επισημαίνει ότι η άφιξη πραγματικά προσιτών μοντέλων (π.χ. από GM και Ford) μπορεί να αναδιαμορφώσει την αγορά.
