Το πρώτο στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Προσιτή Στέγαση παρουσίασε το απόγευμα της Τρίτης (16/12) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Στρασβούργο, επιχειρώντας να απαντήσει σε μία από τις πιο πιεστικές κοινωνικές κρίσεις της ηπείρου: την εκρηκτική αύξηση τιμών σε κατοικίες και ενοίκια.
Λίγες ώρες μετά τις πρωινές τοποθετήσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων –και τις εκτιμήσεις ότι η Ευρώπη χρειάζεται περίπου 650.000 νέες κατοικίες ετησίως για να καλυφθεί το χάσμα προσφοράς και ζήτησης– η Κομισιόν πέρασε από τις διαπιστώσεις στην παρουσίαση ενός ολοκληρωμένου πλαισίου μέτρων, το οποίο δεν έχει ακόμη ψηφιστεί, καθώς βρίσκεται ήδη σε συζήτηση στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Στον πυρήνα του Σχεδίου βρίσκεται η ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών, μέσα από νέες κατασκευές, ανακαινίσεις και ταχύτερες διαδικασίες. Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι την τελευταία δεκαετία οι τιμές των κατοικιών αυξήθηκαν πάνω από 60% και τα ενοίκια πάνω από 20%, με σοβαρές επιπτώσεις στην εργασία, την εκπαίδευση και τη δημιουργία οικογένειας.
Για τον λόγο αυτό, προωθείται η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Κατασκευή Κατοικιών, με στόχο έναν πιο παραγωγικό και καινοτόμο κατασκευαστικό κλάδο, ικανό να μειώσει το κόστος και να επιταχύνει την υλοποίηση έργων.
Κομβικό ρόλο στο Σχέδιο αποκτά και το Νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus (NEB), το οποίο θα χρηματοδοτήσει βιώσιμα, προσιτά και ποιοτικά έργα, κυρίως στον τομέα των κτιρίων. Παράλληλα, μέσω της Ακαδημίας NEB, η ΕΕ στοχεύει στην ενίσχυση των δεξιοτήτων των εργαζομένων στις κατασκευές, με έμφαση σε πράσινες και κυκλικές πρακτικές.
Σημαντική θεωρείται και η αναθεώρηση των κανόνων κρατικών ενισχύσεων, ώστε τα κράτη-μέλη να μπορούν να στηρίζουν χρηματοδοτικά όχι μόνο την κοινωνική στέγαση, αλλά και την προσιτή στέγη για τα μεσαία εισοδήματα, που πλέον αποκλείονται μαζικά από την αγορά.
Η Κομισιόν δεν αγνοεί τον ρόλο των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Χωρίς να προτείνει οριζόντιες απαγορεύσεις, προαναγγέλλει νέα νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία θα στηρίξει περιοχές με έντονη στεγαστική πίεση.
Σε αρκετές ευρωπαϊκές πόλεις, οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αντιστοιχούν έως και στο 20% του στεγαστικού αποθέματος, περιορίζοντας δραστικά τη διαθεσιμότητα κατοικιών για μόνιμη χρήση. Οι τελικές αποφάσεις θα παραμείνουν σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, με την ΕΕ να λειτουργεί υποστηρικτικά.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στο χρηματοδοτικό σκέλος. Σύμφωνα με την Επιτροπή, έχουν ήδη κινητοποιηθεί 43 δισ. ευρώ για τη στέγαση, ενώ προωθείται η δημιουργία Πανευρωπαϊκής Επενδυτικής Πλατφόρμας, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες και διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Παράλληλα, προβλέπονται εργαλεία για την αντιμετώπιση της αστεγίας, βασισμένα στο μοντέλο “Housing First”, με έμφαση στις πιο ευάλωτες ομάδες: νέους, φοιτητές, εργαζόμενους σε κρίσιμους τομείς και νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος.
Για χώρες όπως η Ελλάδα, όπου τα κενά ακίνητα προσεγγίζουν τις 794.000 και σε μεγάλες πόλεις έως και το 57% του μισθού κατευθύνεται στο ενοίκιο, το ευρωπαϊκό Σχέδιο αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Το κυβερνητικό επιτελείο παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, καθώς το ευρωπαϊκό πλαίσιο μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός χρηματοδότησης και θεσμικής ευελιξίας για παρεμβάσεις στην αγορά ακινήτων.
Η Επιτροπή ανακοίνωσε τη δημιουργία Ευρωπαϊκής Συμμαχίας για τη Στέγαση, με συμμετοχή κρατών-μελών, πόλεων, περιφερειών και κοινωνικών εταίρων, ενώ έχει ήδη προγραμματιστεί η πρώτη Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ για τη Στέγαση το 2026.
Μέχρι τότε, το Σχέδιο θα περάσει από πολιτικό κόσκινο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με δεδομένο ότι –όπως έχει ήδη προειδοποιήσει ο επίτροπος Dan Jørgensen– η στεγαστική κρίση δεν είναι απλώς κοινωνικό ζήτημα, αλλά πολιτικό διακύβευμα πρώτης γραμμής για την Ευρώπη.
Πρόκειται για το πρώτο ολοκληρωμένο σχέδιο της ΕΕ για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, το οποίο παρουσιάστηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2025 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και συζητείται στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Δεν αποτελεί ακόμη νομοθεσία, αλλά πλαίσιο πολιτικής και παρεμβάσεων.
Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η στεγαστική κρίση έχει εξελιχθεί σε κρίση διαβίωσης. Από το 2013:
Την ίδια στιγμή, οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αυξήθηκαν σχεδόν 93% από το 2018, αφαιρώντας σημαντικό κομμάτι του διαθέσιμου στεγαστικού αποθέματος.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Κομισιόν, απαιτούνται περίπου 650.000 νέες κατοικίες κάθε χρόνο για να καλυφθεί το χάσμα προσφοράς και ζήτησης την επόμενη δεκαετία. Το ετήσιο επενδυτικό κόστος υπολογίζεται σε περίπου 150 δισ. ευρώ.
Το Σχέδιο στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες:
Μέχρι σήμερα έχουν κινητοποιηθεί τουλάχιστον 43 δισ. ευρώ για έργα στέγασης μέσω:
Παράλληλα, προετοιμάζεται Πανευρωπαϊκή Επενδυτική Πλατφόρμα για τη Στέγαση, με δυνητικές επενδύσεις έως 375 δισ. ευρώ έως το 2029.
Οι αναθεωρημένοι κανόνες επιτρέπουν πλέον στα κράτη-μέλη να χρηματοδοτούν έργα οικονομικά προσιτής στέγασης χωρίς προηγούμενη έγκριση της Κομισιόν, όχι μόνο για τα χαμηλά αλλά και για τα μεσαία εισοδήματα που αποκλείονται από την αγορά.
Η Κομισιόν δεν προτείνει απαγόρευση, αλλά:
Το Σχέδιο δίνει προτεραιότητα σε:
Σημειώνεται ότι πάνω από 1 εκατ. άνθρωποι στην ΕΕ βιώνουν σήμερα αστεγία, εκ των οποίων περίπου 400.000 παιδιά.
Όχι. Το Σχέδιο παρουσιάστηκε και συζητείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες θα ακολουθήσουν σταδιακά μέσα στο 2026.
Περισσότερες ειδήσεις
«Πόλεμο» στα αδήλωτα τουριστικά καταλύματα της Airbnb κηρύσσει η Ισπανία με πρόστιμο 64 εκατ. ευρώ
